مقدمه
بازرسی دیگهای بخار، آب داغ و مخازن تحت فشار یکی از فرآیندهای حیاتی در صنعت است که برای اطمینان از ایمنی، کیفیت و کارایی این تجهیزات انجام میشود. دیگهای بخار و مخازن تحت فشار به دلیل کارکرد در شرایط دمای بالا، فشار بالا و محیطهای خورنده نیازمند رعایت استانداردهای سختگیرانهای هستند. در این مقاله، مراحل بازرسی پیش از ساخت، حین ساخت و در دوران بهرهبرداری دیگها و مخازن را بررسی خواهیم کرد.
1- بازرسی پیش از ساخت
بررسی وضعیت تجهیزات عمومی کارخانه
در بازرسی پیش از ساخت، ابتدا وضعیت تجهیزات عمومی کارخانه بررسی میشود. این تجهیزات شامل جرثقیلهای سقفی، غلطکهای نورد، و تجهیزات جوشکاری دستی و اتوماتیک است که نقش اساسی در آمادهسازی و ساخت دیگ و مخازن ایفا میکنند. همچنین، سیستمهای کنترل کیفی کارخانه نیز مورد بازرسی قرار میگیرد تا اطمینان حاصل شود که استانداردهای لازم برای تولید یک محصول باکیفیت رعایت شده است.
بازرسی گواهینامههای مواد اولیه
در این مرحله، گواهینامههای مواد اولیه مانند ورقها، فلنجها، لولهها و الکترودها مورد بررسی قرار میگیرد. این مواد، پایه و اساس ساخت دیگها و مخازن هستند و باید دارای گواهیهای معتبر باشند تا از کیفیت و تطابق آنها با استانداردهای لازم اطمینان حاصل شود. تایید گواهینامههای مواد اولیه نشاندهنده اطمینان از کیفیت و دوام این تجهیزات در برابر فشار و دماهای بالا است.
تست جوشکار و صدور گواهینامه WQT
یکی از مراحل مهم دیگر در بازرسی پیش از ساخت، انجام تست جوشکار و صدور گواهینامه WQT است. جوشکاری، اصلیترین فرآیند اتصال قطعات دیگ و مخازن است و کیفیت جوشکاری تأثیر مستقیم بر ایمنی و طول عمر تجهیزات دارد. بنابراین، جوشکاران باید تحت آزمایشهای تخصصی قرار بگیرند و پس از تایید صلاحیت آنها، مجاز به انجام جوشکاری میشوند.
بررسی و تایید دستورالعملها و استانداردها
دستورالعملهایی همچون WPS، PQR، و NDT و تستهای هیدروستاتیک، تست سختی (Hardness)، و دستورالعملهای تنشگیری، رنگ و سندبلاست باید قبل از آغاز ساخت تایید شوند. این دستورالعملها چارچوب و الزامات فنی و مهندسی لازم را برای مراحل مختلف ساخت مشخص میکنند.
2- بازرسی حین ساخت
کنترل مواد اولیه و نتایج آزمایشهای آزمایشگاهی
در این مرحله، نمونههای مواد اولیه از نظر کیفیت و تطابق با استانداردها مورد بررسی قرار میگیرند. نتایج این آزمایشها مشخص میکنند که آیا مواد اولیه میتوانند شرایط سخت دیگ و مخازن تحت فشار را تحمل کنند یا خیر.
نظارت بر فرآیند آمادهسازی و جوشکاری
طی مراحل آمادهسازی و نورد، جوشکاری و مونتاژ ورقها، نظارت مداوم بر روی فرآیند جوشکاری طبق WPS و نقشههای تایید شده انجام میشود. این نظارت به منظور اطمینان از رعایت استانداردهای جوشکاری و جلوگیری از بروز هرگونه نقص در ساختار دیگ یا مخزن است.
انجام آزمونهای غیر مخرب (NDT & Advanced NDT)
آزمونهای غیر مخرب (NDT) مانند تست فراصوتی، ذرات مغناطیسی، و تست رادیوگرافی به منظور تشخیص هرگونه عیب در داخل یا سطح تجهیزات به کار میرود. این آزمونها برای شناسایی ترکها، شکافها و سایر نواقص مهمی هستند که میتوانند عملکرد ایمن تجهیزات را تهدید کنند. در صورت نیاز، آزمونهای پیشرفته NDT نیز برای شناسایی دقیقتر و عیبیابی در مواد خاص به کار گرفته میشوند.
بازرسی عایقکاری و پوشش نهایی
پس از تکمیل ساخت و انجام آزمونهای فشار، فرآیند عایقکاری و پوشش نهایی دیگ یا مخزن اجرا میشود. این مرحله شامل نصب عایقهای حرارتی و پوششهای حفاظتی است که دیگ و مخزن را در برابر شرایط محیطی و خوردگی محافظت میکنند. بازرسی نهایی بر روی این عایقکاری و پوششها انجام میشود تا کیفیت نهایی محصول تضمین شود.
کنترل مدارک نهایی و صدور گواهینامه انطباق
در نهایت، تمامی مدارک فنی سازنده (MDR) به دقت مورد بررسی و کنترل قرار میگیرند و پس از تایید، گواهینامه و پلاک انطباق با استانداردهای مربوطه صادر میشود.
3- بازرسی در دوران بهرهبرداری
بررسی وضعیت عملکرد
دیگها و مخازن تحت فشار در دوران بهرهبرداری نیز نیازمند بازرسی و نظارت مستمر هستند تا از عملکرد بهینه آنها اطمینان حاصل شود. بررسی وضعیت عملکرد این تجهیزات شامل کنترل دما، فشار و سایر پارامترهای عملکردی است که به بهبود راندمان و افزایش عمر مفید این تجهیزات کمک میکند.
بازرسی خوردگی
خوردگی یکی از مشکلات جدی در دیگها و مخازن است که میتواند منجر به ترک و نشت شود. در بازرسی دورهای، میزان خوردگی تجهیزات بررسی میشود و در صورت مشاهده علائم خوردگی، اقدامات لازم برای رفع آن صورت میگیرد.
نظارت بر انجام تست هیدروستاتیک
در بازرسیهای دورهای، تست هیدروستاتیک نیز به منظور اطمینان از استحکام و مقاومت مخازن تحت فشار و دیگها در برابر فشار انجام میشود. این تست باعث میشود هرگونه عیب یا نقصی که ممکن است در دوران بهرهبرداری ایجاد شده باشد، شناسایی و اصلاح شود.
بازرسی چشمی از متعلقات و عایق
بازرسی چشمی شامل بررسی دقیق متعلقات و عایقها است که میتواند به شناسایی هرگونه خرابی یا نقص کمک کند. این بازرسیها به صورت منظم انجام میشود تا از سالم بودن تجهیزات اطمینان حاصل شود و در صورت نیاز، تعمیرات لازم انجام شود.
شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، خدمات بازرسی تجهیزات صنعتی را با تمرکز بر ایمنی و کیفیت ارائه میدهد. این شرکت با استفاده از استانداردهای بینالمللی و تیمی مجرب، تجهیزات را در مراحل پیش از ساخت، حین ساخت و بهرهبرداری ارزیابی و گواهینامههای لازم را صادر میکند. این بازرسیها به بهبود عملکرد و افزایش عمر مفید تجهیزات صنعتی کمک میکنند.
نتیجهگیری
بازرسی دیگهای بخار، آب داغ و مخازن تحت فشار یک فرآیند ضروری و چند مرحلهای است که برای حفظ ایمنی، افزایش طول عمر تجهیزات و کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری ضروری است. بازرسی دقیق و منظم این تجهیزات در مراحل مختلف ساخت و بهرهبرداری میتواند از وقوع حوادث جدی جلوگیری کرده و بهرهوری صنعتی را افزایش دهد.
نویسنده مقاله: علیرضا تیل کو
