“سهم من در تدام حیات” پویشی است که همزمان با روز جهانی محیط زیست (16 خردادماه) آغاز شد، به موازات هفته محیط زیست، پیش رفت و با تمرکز بر تغییر نگرش و سبک زندگی جامعه در راستای اهداف زیست محیطی، هر روز به اختصار به یکی از ابعاد محیط زیست پرداخت. چرا که نحوه برخورد هر یک از ما، می تواند برای کره زمین به ویژه سرزمین عزیزمان مخرب و یا سودمند باشد.
با این وجود اگرچه موضوع محیط زیست گسترده‌تر از آن است که بتوان در یک هفته به آن پرداخت ولی باتوجه به ضرورت حفاظت از این مقوله که روزانه بر حساسیت آن نیز افزوده می‌شود، نکاتی را در قالب هفت‌گانه محیط زیست مطرح کردیم تا با کمی تفکر، تاثیر رفتارهایمان بر محیط پیرامون را ارزیابی کرده و سهم خود را در تدام حیات و ساخت زیستگاهی بهتر برای فرزندان و آیندگان ایفا کنیم.
کاهش مصرف انرژی
هفته محیط زیست، فرصت مناسبی است تا هریک از ما نگاهی به نحوه برخورد خود با محیط زیست داشته باشیم و با نگرشی نو درمورد تاثیر رفتارمان بر این مقوله و تغییر در سبک زندگی، سهم خود را برای تدام حیات در سرزمین عزیزمان ایفا نماییم.
بی شک نخستین گام، کاهش مصرف انرژی است که باتوجه به وضعیت کنونی، نه تنها سهم، بلکه وظیفه تک تک ما برای نجات منابع طبیعی خواهد بود تا هم برای خود و هم برای سایر موجودات زنده این مرز و بوم گام های موثری برداریم.
تاکنون الگوهای فراوانی را به ویژه در مورد مصرف آب، برق و گاز فراگرفته‌ایم، اما علاوه بر آن راهکارهای هرچند کوچک اما بسیار پر ثمر و مهم دیگری نیز هست که در زیر به اختصار به چند مورد آن‌ها می‌پردازیم:
- عایق‌کاری و کاهش مصرف انرژی در ساختمان
- از پنجره‌ها غافل نشوید!
- وسایل قدیمی پرمصرف را با نوع جدیدتر آن‌ها جایگزین کنیم
- از وسایل الکتریکی، به طور صحیح و بهینه استفاده کنیم
- آب‌گرم‌کن را، “گرم” نگه داریم و کولر را خنک!
- جایگزین کردن لامپ‌های فلورسنت با لامپ‌های رشته‌ای
- در صورت امکان از سیستم جمع‌آوری و ذخیره آب باران استفاده کنیم
- آموزش به کودکان در صرفه‌جویی مصرف انرژی
استفاده از انرژی های پاک و تجدیدپذیر
علاوه بر صرفه جویی و کاهش مصرف انرژی های طبیعی نظیر آب، برق، گاز و …، یکی از اصولی که می تواند ما را در مسیر حفظ بقا یاری کند، روی آوردن به استفاده از انرژی های پاک و تجدیدپذیر، به جای استفاده از منابع طبیعی و سوخت های فسیلی است.
استقبال از تولید خودروهای برقی و خودروهای با سوخت پاک، استفاده از پنل های خورشیدی برای تولید برق، استفاده از چراغ های خورشیدی در فضای باز یا باغ، استفاده از گرمایش آب با کمک گرمایش دهنده های خورشیدی، نصب توربین های بادی در مکان هایی که باد به طور مداوم وجود دارد، استفاده از توربین های بادی کوچک در حیاط منزل، جمع آوری زباله آشپزخانه و تبدیل آن به کود زیستی، استفاده از سوخت های زیستی مانند چوب یا پوست میوه ها در آتش زنی، نصب پمپ های گرمایش زمینی برای گرمای محیط و آب، از راهکارهایی است که اگرچه تا حدی دشوار است اما اگر بخش کوچکی از آن را اجرا کنیم، تاثیر بسزایی در بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای خواهد داشت و سهم بزرگی را در تدام حیات ایفا خواهیم کرد
کاهش آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه
راهکار سوم برای اینکه سهم خود را در تدام حیات بشناسیم، جلوگیری از آلودگی هوا و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای است.
اگرچه کارخانه ها و کسب و کارهای صنعتی نقش به خصوصی در این زمینه را ایفا می کنند، اما استفاده از وسایل نقلیه به ویژه در کلان شهرها در وهله دوم قرار دارد که تاثیر چشم گیری در میزان آلایندگی هوا خواهد داشت.
متاسفانه امروزه عدم استفاده از وسایل نقلیه عمومی در کشور تبدیل به فرهنگی شده که البته نه تنها ترافیک و آلودگی های صوتی را به دنبال دارد بلکه برای محیط زیست هم بسیار مضر است اما با این وجود هر کدام از ما می توانیم با اقداماتی نظیر تعویض به موقع موارد مصرفی نظیر فیلتر هوا، روغن موتور و … همراه با نظارت بر کارکرد قطعاتی نظیر کاتالیست کانورتر و …، علاوه بر افزایش سلامت و طول عمر خودرو، مسئولیت از دست رفته خود در قبال آلودگی هوا را تا حدی جبران کرده و از انتشار گازهای آلاینده بکاهیم.
تفکیک زباله و کاهش تولید پسماند
مورد بعدی در سهم ما در تدام حیات، تفکیک زباله و کاهش تولید پسماند است.
جداسازی زباله و حفاظت از محیط زیست، یک اصل ثابت شده است و همه روش‌های تفکیک زباله کمک بسیار زیادی به حفظ محیط‌زیست می‌کنند.
برای مثال مواد شیشه‌‌‌‌‌ای و پلاستیکی، با رها شدن در طبیعت، آسیب زیادی را به محیط‌زیست خواهند رساند. علاوه بر آن، اگر به درستی و با روش‌های جداسازی زباله، تفکیک شوند، به کالای قابل استفاده دیگری تبدیل می شوند که هم از تولید گازهای گلخانه ای می کاهد و هم از لحاظ اقتصادی فواید بسیار زیادی را به دنبال خواهد داشت.
همچنین پسماند‌های عفونی و خطرناک نیز با همین روش‌ها از انواع دیگر زباله‌‌‌ها جدا شده و به صورت اصولی دفع می‌شوند که از بروز بیماریها و آلودگی‌های زیادی جلوگیری می کند.
بهترین راهکار استفاده از ظروف با ماندگاری بالا و چندبار مصرف است که به صرفه و قابل بازیافت بوده و تولید پسماند را تا میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
حفاظت از جنگل ها و مراتع
حفاظت از جنگل‌ها و مراتع، یک موضوع بسیار مهم و انکار نشدنی در بحث محیط زیست و تدام حیات است. تنها حدود ۷ درصد ایران از جنگل پوشیده است. از این رو حفاظت از این پوشش ارزشمند، نه تنها به حفظ تنوع زیستی کمک می کند بلکه تلاش برای نگهداری آن موجب تامین و ذخیره انرژی برای نسل های آینده خواهد بود.
در این خصوص علاوه بر تدابیر سازمان های متولی نظیر سازمان حفاظت محیط زیست که با اجرای طرح های متنوع و نظارت بر پروژه های عمرانی سعی در جلوگیری از تخریب جنگل ها را دارند، ما نیز به عنوان سرمایه داران این سرمایه با ارزش باید در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم.
عمده ترین کارهایی که می توانیم در این زمینه انجام دهیم مصرف بهینه از منابع آبی، کاهش مصرف چوب، اطلاع رسانی دست اندازی به مراجع مربوطه، حمایت از طرح های حفاظتی و رعایت قوانین آن، پاکسازی و جمع آوری زباله های رها شده در طبیعت و … است.
حفظ حیات وحش
حیات وحش، قلب تپنده محیط زیست است و حفظ آن به طور مستقیم و غیرمستقیم تاثیر بسزایی بر تدام حیات دارد که از این بین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعادل اکوسیستم‌ها و فراهم سازی منابع آب، هوا، خاک و غذا
- تنوع زیستی و دستیابی به تغذیه بهتر و ارتقا مقاومت در برابر بیماریها
- تصفیه آب و هوا و بهبود کیفیت زندگی
- کنترل آفات و افزایش تولید محصولات کشاورزی
- توسعه داروها با استفاده از مواد شیمیایی موجود در حیات وحش به عنوان مبنای داروهای جدید
بنابراین، حفظ حیات وحش نه تنها به محیط زیست کمک می‌کند، بلکه برای بقا نیز بسیار حائز اهمیت است و حفاظت از گونه های زیستی به ویژه گونه های در حال انقراض نقش حیاتی در حفظ تعادل اکوسیستم‌ها دارد.
با تدابیری چون آگاهی از گونه‌های در معرض انقراض، محافظت از زیستگاه ها، تمیز نگه داشتن محیط زیست، عدم دخالت در طبیعت و رها کردن آن به حال خود، عدم استفاده از سموم و آفت‌کش‌ها به مقدار زیاد، استفاده از محصولات قابل بازیافت، عدم استفاده از محصولات حیوانی و جلوگیری از شکار مخصوصا در مورد گونه های نادر و …، می توانیم به حیات وحش کمک کرده و از نابودی گونه‌ها جلوگیری کنیم.
آموزش و فرهنگ سازی رفتار پایدار
آخرین نکته‌ای که می‌توان در روز پایانی هفته محیط زیست گوشزد کرد، این است که اگرچه راهکارهای گفته شده بسیار بسیار حائز اهمیت است، اما یادگیری و یاددادن آن می‌تواند ماندگاری و تاثیرات خیلی بیشتری را حتی برای چندین نسل آینده به دنبال داشته باشد.
بنابراین رعایت نکات زیست محیطی نه تنها اقدامی گذرا نیست، بلکه سبک و فرهنگی است برای تحقق رویای تداوم حیات در کره زمین.
از این رو با درکی عمیق از نقش خود در پایداری محیط زیست و به تبع اثرات آن بر کاهش فقر، بهبود سلامت و کیفیت زندگی، گام در ترویج کاهش مصرف و رفتارهای پایدار نهاده و با کمک هموطنان عزیز، می‌کوشیم تا با آموزش و افزایش آگاهی، تغییر الگوهای مصرف، تشویق کودکان به مصرف مسئولانه و …، فرهنگی جدید را به نسل‌های بعدی منتقل سازیم و در تاثیرگذارترین دوره زمانی، بزرگترین سهم خود را در تداوم حیات ایفا کنیم.
یادمان باشد محیط زیست، مهم ترین سرمایه بشریت است…
