درحالی‌که اجلاس COP29 در کشور آذربایجان در حال برگزاری است در این گزارش به اتفاقات و رویدادهای این اجلاس و عملکرد هیئت های ایرانی تا این لحظه نگاهی خواهیم داشت.

این اجلاس با شعار “همبستگی برای دنیایی سبز” for Green World  In Solidarity به میزبانی کشور آذربایجان و در محل استادیوم شهر باکو در حال برگزاری است. در اجلاس گذشته که درامارات برگزار شد، کشورها روی جلوگیری از 5/1 درجه افزایش دمای کره زمین تا سال 2030 توافق کردند و قرار شد کشورهای توسعه یافته کمک‌های مالی در حدود 100 میلیارد دلار را برای کشورهای در حال توسعه و با هدف ایجاد زیرساخت‌های کاهش انتشار اختصاص دهند و مقرر شد این موضوع مهم در اجلاس باکو نیز دنبال شود. از طرفی کشورهای در حال توسعه برای اینکه بتوانند برنامه‌های ملی کاهش انتشار خود NDCs را تا سال 2025 به‌روزرسانی کنند که برای این منظور نیاز به مشخص شدن شکل‌های تامین مالی (وام یا کمک بلاعوض)، طرف پرداخت‌کننده، میزان پرداختی و … دارند.

حال آنچه که تاکنون در روزهای ابتدایی COP29 اتفاق افتاده، جای خالی سران برخی از کشورها در نشست‌های مربوطه است که شاید در روزهای پایانی اجلاس جبران شود و این خود نیازمند یک تحلیل جداگانه ارتباط محیط زیست با سیاست دارد. اما در منطقه آبی این اجلاس، پاویون‌های متعددی از کشورها با هدف ارائه برنامه‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، همکاری مشترک، آموزش و آگاهی‌رسانی و جذب سرمایه در حال فعالیت هستند. کشورهای منطقه و همسایه ایران نظیر قطر، امارات، عراق، ترکیه، ازبکستان، آذربایجان و … با برنامه‌های مسنجم و رویدادهای جانبی در حال تبادل اطلاعات با جامعه جهانی و استفاده از فرصت ایجاد شده هستند. نمایندگان دولت و بخش خصوصی از کشورهای متعدد از اروپا، آفریقا، استرالیا، آمریکا نیز در پاویون‌های خود مشغول رایزنی و مذاکرات فشرده روزانه با هیئت‌های بازدیدکننده هستند.

و اما در مورد ایران…

متاسفانه علی‌رغم یک سال پیگیری مستمر بخش خصوصی به ویژه اتاق بازرگانی تهران برای اعزام هیئت معظم بخش خصوصی در کنار دولت و برپایی یک پاویون در حد شان و نام ایران، این موضوع مورد تایید دولت قرار نگرفت و عملا وفاق قابل انتظار میان دولت و بخش خصوصی محقق نشد. بنابراین هیات دولت با ریاست سرکار خانم شینا انصاری رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست و جمعی از مدیران و کارشناسان سازمان در اجلاس حضور یافت. صحبت‌های ایشان در سخنرانی سران کشورها روی اثرات نامطلوب تحریم بر کشورها و جلوگیری از دستیابی آنها به تکنولوژی‌های کاهش انتشار تاکید داشت.

گرچه بخش خصوصی به‌صورت پیگیر، مطالبه‌گر حضور شخص جناب آقای رییس جمهور به عنوان رییس هیات ایرانی و با هدف رونمایی از دیپلماسی صلح با نگاه محیط زیستی بود اما این خواسته و پیام محقق نشد ولیکن نشست‌های متعدد سرکار خانم انصاری با دبیرکل سازمان ملل متحد و روسای کشورهای دیگر دریچه‌ای از ارتباطات و تعاملات جهانی را به روی ایران گشود.

در عین حال بخش خصوصی نیز با استفاده از ظرفیت انجمن‌ها و اتاق‌های بازرگانی ایران و تهران با هیات 20 نفره عازم باکو شده و با حضور نمایندگان خود در منطقه آبی و سبز سعی بر تعامل با دیگر کشورها و رساندن صدای بخش خصوصی جهت ارتباط با جامعه جهانی، ارائه دستاوردها، انتقال دانش و تجربه و دریافت کمک‌های مالی دارد.

به همین منظور گزارشی از دستاوردهای کاهش انتشار در صنایع پتروشیمی، ریلی، خودرو و … توسط بخش خصوصی آماده شده که در قالب یک کارت پستال با طرح نماد ایرانی پرسپولیس و QR CODE دانلود گزارشات آن را در اختیار علاقه‌مندان به دستاوردهای بخش خصوصی قرار می‌دهد.

مذاکره با رییس سازمان محیط زیست ،رییس UNDP، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر، حضور در نشست‌های انتقال فناوری، سرمایه‌گذاری و پاویون‌های روسیه، ژاپن، انگلیس، مالزی، چین و … از جمله اقدامات انجام شده هیات ایرانی تاکنون است. از طرفی طبق مذاکره با سازمان محیط زیست مقرر شد مکانیزم تسهیلات سبز و تشویقی در حوزه محیط زیست با کمک بخش خصوصی راه‌اندازی شود.

در این میان آنچه که جای حسرت و تامل داشت، پاویون خالی ایران بود که بازهم مثل سال قبل فضای استراحت و نشیمن بازدیدکنندگان شده بود و این فرصت طلایی برای نشان دادن دستاوردهای دولت و تلاش‌های مستمر بخش خصوصی، علی رغم اعلام آمادگی اتاق بازرگانی برای پرداخت هزینه و تجهیز غرفه به دلیل دلواپسی های سیاسی و امنیتی از دست رفت.

در گزارش بعدی به ارائه آمار و دستاوردهای COP، تصمیمات اتخاذ شده و فرصت‌های موجود برای ایران بیشتر خواهم پرداخت.

آزاده انتظاری

مدیر ارتباطات/ مشاور کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران